"Druzen-conflict vertraagt Israëlisch-Syrisch akkoord"
In dit artikel:
Onderhandelingen tussen Israël en Syrië over een voorlopig de-escalatieakkoord lopen vast door aanhoudende onzekerheid rond de toekomst van de Druzen in het zuiden van Syrië, zegt Midden-Oosten-specialist prof. Eyal Zisser. De spanning spitste zich in juli toe toen Syrische regerings- en aanverwante jihadistische eenheden bloedbaden aanrichtten onder Druzen in de provincie Sweida (Jabal al-Druze), met naar schatting honderden doden. Israël reageerde met luchtaanvallen op konvooien en Syrische militaire doelwitten.
De kern van het geschil is Israëls eis om een officiële landcorridor te krijgen naar Jabal al-Druze om humanitaire hulp te kunnen leveren en invloed op lokale Druzenmilities uit te oefenen. De nieuwe Syrische regering onder president Ahmed al-Sharaa heeft dat tot nu toe afgewezen, omdat een dergelijke doorvoerroute volgens Damascus een aantasting van Soevereiniteit zou betekenen. Zisser stelt dat deze kwestie herhaaldelijk een bijna-akkoord heeft doen mislukken en dat zonder serieuze tussenkomst van de VS weinig vooruitgang valt te verwachten.
Tegelijkertijd speelt zich aan de Israëlisch-Syrische grens een militair en veiligheidsdynamiek af: Israël handhaaft nog negen IDF-buitenposten aan de Syrische kant van de bufferzone uit 1974, ondanks eisen van Damascus voor terugtrekking. Volgens berichten heeft Israël toegezegd zich deels terug te trekken in ruil voor demilitarisering van Zuid-Syrië, maar blijft het vasthouden aan posities rond het strategische Hermon-gebied. Israël voert daarnaast gerichte operaties uit vanuit de Golan-gebiedseenheden om terreurinfrastructuur te vernietigen; de IDF meldde begin oktober tientallen acties, de ontdekking van een wapensmokkelpoging en de aanhouding van verdachten.
Er zijn ook aanwijzingen dat Israël probeert invloed te consolideren binnen de Druzenstrijdkrachten: een Reuters-rapport stelde dat Israël salarissen betaalde aan ongeveer 3.000 Druzenmilitanten en mogelijk wapens leverde om facties te verenigen. Volgens een Israëlische veiligheidsbron dringt de VS op een veiligheidsakkoord tussen Damascus en Israël aan, zonder dat dat noodzakelijkerwijs normalisering van relaties betekent. Washington bevestigt steun voor de gesprekken, maar kondigt geen doorbraak aan.
De onderhandelingssituatie wordt verder bemoeilijkt doordat internationale aandacht is afgeleid door andere gevechtsfronten in Syrië, zoals het hernieuwde conflict tussen regeringstroepen en Koerdische SDF in het noordoosten. Zisser waarschuwt dat het zuiden van Syrië onstabiel blijft en dat confrontaties tussen Druzen en het regime opnieuw kunnen oplaaien. Buiten de zuidelijke regio blijft ook het noordoosten en noordwesten een broedplaats voor jihadistische activiteit: begin oktober voerde het Amerikaanse CENTCOM een precisieslag uit in Idlib, waarbij een hoge functionaris van Ansar al-Islam omkwam.