Experts manen tot voorzichtigheid met het plan van Trump voor Gaza en wijzen op de risico's van de Amerikaanse strategie
In dit artikel:
In Tel Aviv organiseerde het Jerusalem Center for Security and Foreign Affairs (JCFA) op 5 november 2025 een halve dag durende conferentie voor diplomaten en buitenlandse media om de implicaties van het 20-puntenplan van president Donald Trump voor Gaza te bespreken. Het plan, dat op 29 september in het Witte Huis werd gepresenteerd, beoogt een alomvattend staakt-het-vuren, terugkeer van gijzelaars, ontwapening van Hamas en een kader voor wederopbouw en bestuur van de Gazastrook. Analisten van de JCFA prezen het succes van de eerste fase — met name de terugkeer van overwegend levende gijzelaars — maar waren overwegend sceptisch over de haalbaarheid van latere stappen.
Kernpunten van kritiek
- Ontwapening van Hamas: Meerdere sprekers, onder wie Knessetlid en oud-Shin Bet-topman Avi Dichter en oud-Mossad-antiterrorismechef Oded Ailam, betwijfelen sterk dat Hamas vrijwillig zijn wapens zal neerleggen. Zij kwalificeren het onderdeel van het plan als onrealistisch en zien het eerder als intentie dan als afdwingbare overeenkomst.
- Rol van externe actoren: Zowel Dichter als Ailam uiten bezorgdheid over de voorgestelde rol van landen als Turkije en Qatar bij de wederopbouw en het bestuur van Gaza. Zij zien deze staten als sympathisanten van de Moslimbroederschap die via het plan de invloed van Hamas kunnen behouden of maskeren, wat het ontwapeningsdoel ondermijnt. Dichter wees ook expliciet af dat Turkije voet aan wal zal krijgen in Gaza na jaren van openlijke steun aan Hamas onder president Erdoğan.
- Palestijnse Autoriteit (PA): Het idee dat de PA terugkeert als bestuurlijke macht in Gaza (punt 9 van Trumps plan) wordt door Dichter als onrealistisch beschouwd; hij wijst op het falen van de PA om Gaza te beheren vóór 2007 en verwacht niet dat Israël een dergelijke terugkeer zal toestaan.
- Wederopbouwsverwachtingen: Dichter relativeert economische ambities uit punt 10 (een “Singapore van het Midden-Oosten”) en wijst op structurele problemen in Gaza, zoals het hoge aandeel bewoners dat in vluchtelingenkampen leeft en de enorme kosten van wederopbouw na de gevechten.
Strategische context en regionale gevolgen
Analisten benadrukten dat de oorlog en het Israëlische optreden Iran’s regionale invloed hebben verzwakt. Dichter stelde dat zowel de noordelijke as (via Irak en Syrië naar Libanon) als de zuidelijke as (via Jemen richting Gaza) schade hebben geleden. Toch bleven bedreigingen bestaan: de Houthi’s in Jemen blijven scheepvaart in de Rode Zee en toegang tot Eilat verstoren — een probleem dat, aldus Dichter, niet acceptabel is voor Israël.
Ideologische uitdagingen en lange termijnrisico’s
JCFA-onderzoeker Jonathan D. Halevi en Ailam wezen erop dat de ideologische wortels van Hamas diep zijn verankerd in Gaza, mede door onderwijs en de demografie (ongeveer 65% van de bevolking onder 18). Daardoor is het volgens hen onwaarschijnlijk dat op korte termijn een niet-jihadistische bestuurscultuur kan ontstaan. Ailam verzette zich tegen het idee dat Hamas lichte wapens zou mogen behouden voor persoonlijke bescherming: dat zou volgens hem ruimte laten voor hernieuwde dominantie en ontwapening onmogelijk maken. Hij waarschuwde ook dat behoud van Hamas’ machtsbasis jihadistische krachten wereldwijd zou aanmoedigen.
De JCFA’s missie en waarschuwingen voor het Westen
De organisatie gebruikt zulke analyses om westerse beleidsmakers te wijzen op dreigingen van islamistische bewegingen zoals de Moslimbroederschap, waarvan sommige takken (zoals Hamas) geweld toepassen, terwijl andere via politieke middelen opereren. Directeur Sagiv Steinberg waarschuwde voor onderschatting van deze actoren in het Westen en stelde dat tolerantie van hun activiteiten westerse vrijheden kan ondermijnen. Hij noemde de recente verkiezingsuitslag in New York City als voorbeeld van hoe binnenlandse politieke ontwikkelingen in het Westen mogelijk een breder effect kunnen hebben.
Conclusie
De JCFA-conferentie concludeerde dat Trumps 20-puntenplan weliswaar enkele concrete stappen heeft opgeleverd (vooral de gijzelaarsuitwisseling), maar dat de cruciale elementen — ontwapening van Hamas, betrouwbaar extern toezicht, duurzame bestuurlijke oplossingen en grootschalige, stabiele wederopbouw — ernstig betwistbaar zijn. Externe actoren, ideologische verankering in Gaza en de kosten en risico’s van reconstructie maken de uitvoering complexer dan de intentiedocumenten suggereren.