"Khamenei vastbesloten om oude weg te blijven volgen"
In dit artikel:
Satellietbeelden en rapporten wijzen erop dat Iran bezig is met de wederopbouw van Taleghan 2, een gevoelige locatie in het militaire complex Parchin bij Teheran die al decennia met het Iraanse kernwapenprogramma (AMAD) wordt geassocieerd. Israël voerde in oktober 2024 een aanval uit op die site; Washingtonse thinktanks meldden op 20 oktober dat nieuwe bouwwerkzaamheden — onder meer een groot hoogbouwmagazijn — wijzen op een heropleving van de faciliteit.
Voormalig adjunct-nationaal veiligheidsadviseur Jacob Nagel (nu verbonden aan de Foundation for Defense of Democracies) stelt dat Teheran een zorgvuldig gepland hersteltraject volgt na de schade door de oorlog en de aanvallen. Volgens hem zal Iran prioriteit geven aan herstelstappen die het minste risico op nieuwe aanvallen lijken te brengen: eerst luchtverdediging, daarna productiecapaciteit voor ballistische raketten en pas als laatste het opstarten of herstellen van nucleaire capaciteiten. Die volgorde moet, aldus Nagel, ruimte geven voor geheim herstelwerk omdat Iran altijd heeft ontkend dat Parchin voor het nucleaire programma werd gebruikt en het complex als onderzoeksfaciliteit heeft bestempeld.
Nagel en andere waarnemers concluderen dat het Iraanse kernprogramma op korte termijn verlamd blijft door de schade van de Israëlisch-Amerikaanse acties — sommige analisten schatten dat Iran minstens tot na het Amerikaanse presidentschap van Donald Trump terughoudend zal blijven met openlijke nucleaire activiteiten. Een overeenkomst met Rusland voor vier civiele reactoren interpreteert Nagel niet als een militaire herstart; hij denkt aan formele energiepakketten waarbij brandstofbeheer en terugvoer onderdeel zijn van de leveringen.
Tegelijkertijd waarschuwt Danny (Dennis) Citrinowicz, hoofdonderzoeker Iran bij het Institute for National Security Studies en oud-IDF-inlichtingendienstmedewerker, dat de fundamentele kwestie niet is opgelost. Ondanks fysieke schade beschikken Iraanse wetenschappers over kennis en kunde die niet gemakkelijk verdwenen is; satellietbeelden zouden ook wijzen op herstart van verrijkingsinstallaties. Dat voedt binnen Iran een intenser publiek debat over de vraag of een atoombom noodzakelijk is, vooral na de militaire tegenslagen van het regime.
De Iraanse leiders voeren volgens Nagel een dubbele communicatie: harde retoriek om binnenlands gezag en afschrikking te tonen, maar tegelijk terughoudendheid met betrekking tot directe wederopbouw van nucleaire capaciteiten. Op 21 oktober wezen zowel hoogste leider Ali Khamenei als president Masoud Pezeshkian Amerikaanse claims over vernietigde locaties af en bekritiseerden ze westerse sanctiesbeleid.
Analisten benadrukken dat de renovatiewerkzaamheden in Parchin op zichzelf niet automatisch bewijs zijn van een onmiddellijke nucleaire herstart; concrete aanwijzingen voor direct aan kernactiviteiten gerelateerde werkzaamheden zijn nog vereist. Tegelijkertijd maken de zichtbare investeringen duidelijk dat Iran op langere termijn niet van zijn nucleaire infrastructuur lijkt af te willen zien, terwijl politieke deals zoals die met Rusland vooral ook binnenlandse stabiliteit en internationale betrekkingen lijken te dienen.