Rode Kruis heeft zijn missie in Gaza opgegeven
In dit artikel:
Israëlische veiligheidsexperts luiden de alarmbel: onder president Recep Tayyip Erdoğan ontwikkelt Turkije volgens hen een doelbewuste strategie om Israël strategisch in te sluiten. Dr. Ely Karmon, hoofdonderzoeker aan het International Institute for Counter-Terrorism, zegt dat Erdoğan met zijn persoonlijke en ideologische koers Ankara positioneert als regionale machtsfactor die zowel politiek als militair tegen Israël opereert — en dat dit proces versnelt nu rapporten spreken over mogelijke Amerikaanse goedkeuring voor Turkse aanschaf van F-35-straaljagers.
Karmon schetst een lange adem van Turkse steun aan Palestijnse actoren en vooral aan Hamas: vanaf de uitnodiging van een hoge Hamas-delegatie in maart 2006, via de Mavi Marmara-breuk met de Israëlische blokade in mei 2010, tot openlijke politieke en financiële backing van organisaties in Oost-Jeruzalem die het islamitische karakter van de stad versterken. Volgens hem werden aanzienlijke bedragen naar groepen gestuurd die actief waren op de Tempelberg en soms tot confrontaties met Joodse bezoekers leidden. In het openbaar heeft Erdoğan Israël herhaaldelijk scherp bekritiseerd — zijn woorden en handelingen sinds de oorlogen rond Gaza (waaronder beschuldigingen van een “bloedbad” in oktober 2023 en een expliciete steunverklaring aan Hamas in maart 2024) versterkten de vijandigheid, en in april 2024 verbrak hij naar verluidt ook economische betrekkingen met Israël en sloot hij zich aan bij juridische stappen tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof.
Tegelijk benut Ankara de verzwakking van het Assad-regime om invloed in Syrië uit te breiden, aldus Karmon. Met een grote Turkse militaire aanwezigheid en naar schatting tienduizenden strijders van het door Turkije gesteunde Syrische Nationale Leger wil Turkije volgens hem defensieve en bestuurlijke controle verwerven die Syrië meer in een Turks patroon brengt. Buitenlandminister Hakan Fidan sprak begin 2025 van een nieuwe rol voor Turkije als beschermer van Syrische groepen — een ontwikkeling die Israël direct raakt vanwege grens- en veiligheidsscenario’s.
De mogelijke levering van F-35’s speelt in dit alles een rol: hoewel eerdere Amerikaanse bijeenkomsten Erdoğan niet alle wensen zouden hebben ingewilligd, verschenen er berichten dat Turkije nu opnieuw aandringt op modernisering van zijn luchtmacht (ook via alternatieven zoals Eurofighter-ankopen via Qatar). Sommige Turkse media suggereren dat Washington als tegenprestatie voor een door de VS bemiddeld gijzelaarsoverleg bereid zou zijn concessies te doen, inclusief een legitieme rol voor Ankara in de uitvoering van een akkoord over Gaza — iets dat Israëlische analisten zorgwekkend vinden.
Oded Ailam, voormalig hoofd van de Mossad-antiterrorismeafdeling, ziet dit binnen een breder kader: Erdoğan bouwt volgens hem aan een neo-Ottomaanse ambitie, zoekt regionale militaire partnerschappen (onder meer met Egypte) en investeert in maritieme en luchtmachtcapaciteiten. Die expansieve politiek vormt niet alleen een uitdaging voor Israël, maar ook voor landen als Griekenland en Cyprus.
Concluderend waarschuwen Israëlische deskundigen dat Ankara’s combinatie van ideologische retoriek, onconventionele steun aan niet-statelijke actoren en militaire opbouw een reëel strategisch risico vormt. Israël kan tijdelijke politieke successen vieren, maar moet volgens hen waakzaam blijven zolang Turkije zijn regionale positie en militaire opties verder uitbouwt.