"We maken een soort burgeroorlog mee in Gaza"
In dit artikel:
Na het staakt-het-vuren en de terugtrekking van IDF-troepen naar nieuwe verdedigingslinies, is Hamas in grote delen van de Gazastrook begonnen met een gewelddadige zuiveringscampagne om afwijkende stemmen en rivaliserende machtscentra uit te schakelen. De acties concentreerden zich onder meer in Gaza-stad (Sabra), Jabalia in het noorden en Deir al‑Balah in het centrum. Daarbij zouden tientallen leden van invloedrijke clans zijn gedood of gearresteerd; internationale media melden tientallen doden sinds het bestand.
Hamas heeft naar verluidt een grootschalige “veiligheidsoperatie” afgekondigd die gericht is op vermeende “collaborateurs” en oppositiefamilies. In Sabra waren de confrontaties met de Dughmush-clan bijzonder fel: lokale verslaggeving en Al Jazeera meldden dat Hamas-eenheden tientallen gewapende mannen oppakten en meer dan vijftig tegenstanders doodden, terwijl zij zelf ook verliezen leden. Onder de slachtoffers bevindt zich Saleh al‑Jafarawi, een bekende pro‑Hamas‑onlineactivist. Ook de clans Abu Samra en Abu Warda worden genoemd als hoofdrolspelers in de gevechten. Tegelijk zou de door Israël gesteunde Abu Shabab‑militie in het zuiden blijven functioneren binnen door de IDF gecontroleerde gebieden.
Twee Israëlische veiligheidsexperts geven de ontwikkelingen duiding. Kolonel (b.d.) Amit Assa (voormalig hooggeplaatst in Shin Bet) waarschuwt dat Hamas in de gebieden waar de IDF zich terugtrok feitelijk onbeperkte controle uitoefent en geen enkele lokale macht accepteert die tegen hen in gaat. Volgens hem wijst het gedrag van Hamas erop dat de beweging zich niet gebonden voelt aan demilitarisatieverplichtingen uit het akkoord, en dat internationale troepen die een mandaat krijgen om in te grijpen met zware veiligheidsproblemen geconfronteerd zullen worden. Luitenant‑kolonel (b.d.) Shaul Bartal beschrijft de situatie als een soort Palestijnse burgeroorlog: iedereen die zich verzet tegen Hamas wordt bestempeld als collaborateur, en de liquidatie van tegenstanders (onder meer de dood van Naim Naim, zoon van Bassem Naim) is een stap in de poging van Hamas om zijn gezag te herstellen.
Politiek en humanitair heeft dit effect op plannen voor bestuur en wederopbouw. Bartal pleit voor een regering van technocraten onder toezicht van Qatar, Turkije en de Golfstaten zodat fondsoverschrijvingen kunnen plaatsvinden; de Palestijnse Autoriteit zou in dat model slechts een nominale rol vervullen. Assa voorziet dat anti‑Hamas‑milities in Israël‑gecontroleerde gebieden de lokale orde zullen bepalen en mogelijk de basis vormen voor een regionaal “emiraatplan” in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever.
Internationale reacties zijn gemengd. De Amerikaanse president zei dat sommige gewapende bendes door Hamas zijn uitgeschakeld en herhaalde dat Hamas ontmanteld moet worden, waarbij hij zich bereid verklaarde tot dwang als ontwapening uitblijft. De huidige dynamiek — openbare executies, harde tegenstand van lokale clans en de weigering van Hamas om demilitarisatievoorwaarden te erkennen — verhoogt de kans op nieuwe escalaties en creëert grote uitdagingen voor zowel humanitaire hulp als elk buitenlands veiligheidsbeleid in de Gazastrook.